De longaevitate anti-diluvianorum praefati, viro maxime reverendo atque amplissimo Ioanni Conrado Dovio [microform]...

■-fMW

*>'V

..r<.

..E

SMTE-DI1.\^

PRAI

MAXlilE Reverendo

(

I»RiMAKIO IN AVLA

BRVNSV. ET I

ORACYLORVM DIVi:

PIETATis CVLTy PLANE *

CLIMACTERICVM

qVEM VII IX. CALENO.

.INGRE

SEXAGESM

PII OFFiC

tjRATV;

DISCIPLINAE SA

iWILH. CHRISTIANVS
EBERHARD GOTTLI]

~HALAE IN

FORMIS

■J ■j.v j

LVVIANOItV

V^AJLtA^^j

! /■

Ie N D A T O V E , A M P L 1 S S I M O

vio.

VLA SERENISSIMAE BVCIS
ET LVNEB. VIDVAE

d DIVINORVM INTERPRETI

PLANE SINGVLARI PROSEQyENDb

[CVM AETATIS ANNVM,

iLEND. SEPT. A. C13IOCC3fXXXU
INGREDITVa,

ilSIMVM TERTIVM

OFFiCII CAVSSA

jRATVLANTVR,

! SANCTIORI 11TANTES

lNVS ivstvs chrysander

. ET ■

rXLIEB HENRICVS DOVIVS.

E IN HERMVNDVRIS

i>

XS HENDJgLlANIS.

<

k

*^* 5»c^* :^c^:^

Vod puevpevia luftuofis queftibus, funera vero cantu atque
tripudusperfequi^feruarint olim folemne Thraces (^z?^ virtu-
tis fuiffe, quinegregiorefpondereconcentuaureae illifapien-
tis Hebraei fentenrtae : CbJ des^ qm denafcimuv^ ei quo nofci'
muv^ pvaeflat^ iudicauerit forte non nemo : fed hic effet fere,
quipartim in hiftoriarumhoipes monumentis penfi non haberet, fum-
mAmharhaviem feuruditatem, &;, quae eius non poteft non comes efle
vitiovum tantum non i?A^»/^^ iturpitudinem tani infami huius gentis no-
men notaffe macula , Cc) vt dementiae potius atque crudelitati ifta eius con-
iuetudo danda fit, partim immemor, quod pvcfuerbia non mii e^ pavte
fint veva^ verum huius euiscerare fenfiim nesciret. Quum enim earum veri-
tatum omnium , quas diuiniffimae propioris reuelationis tabulae propo-
iitas exhibentjfuo vriaquaeque inconcuflb firmiflime innixa fundamento,
aptius cum reliquarum fingulis connubium colat, quam vt altera conflige-

re

(4)Thr-acia,T^flf%g;«,,afpera, montiura atque filuarum fitu cum radibus homi-
nuiri ingeniis mirifice cbnlentiente. 'Herbdot.Terpfich fol. m. 150. Edit.Hervag.
Bafil, Tov fJLSv yivofJLsvoVTrs^ii^ofJLsvoi 61 'Tf^ocrriy.ovTsg oKoCpv^ovToUy oarcn [jnv
SeT, STFeiTE i^^svsTodvo^TtXviTou xot^id^ dvYiysqfJisvoi tcI dvBi^coTrriM 'KoivTOi wa-
S^soi, Tov h dTto^^ivofJLSvov Ticu^ovTsg Ts %c^ vi^ofJLsvoiy y^ 5t«?\.u'7rraflri3 criiv-
hs^^ovTsgy oioov kolkSov s^oiTeotTrKKoi^^S^slg h) sv Tsdcvi ivicufA.ov(oc, Perindc
quali de Heracliti Pythagoraei (circa Olymp. 69.) moribus fama aliquidad
ipfos pertuliflet, qui miferiam humanam contemplatus, a lacrymis fibi tem-
perare numquam potuit} (ed recftius lacrymantis /»/4^ eum fuifle dixeris, ie
natura triftiprem, & quum ab hominum confuetudine fe remoueret, afper-
rimum. Atrae bilis in eo abuodanciam teftatur liber eius de mtura vnde
nomcn tS o-jtoTe/vS ei haefit,

(b) Cohel. VII. 2. concinit Paulus Phil, 1. 23. Socrates quoque 5civfio^<?ov mortifi
%s^og crebris fermonibui vfurpauit,

(f) Flot: Lib. III.c. 4. Vartus\grmidarumextOfferunttormentts^ litarunt dits fangur
nem bumanumjbiberuntino]JibuscapitumRerfidiae'm Abderitas & Beotiosexem"*
plunri habesapud Diod. Sicul. p. 479. edit. Stephan. Strab. L.IX. pag« xxi^Aua*
vitiae^ (quae fapillime contra fobolem, non fine<,fumtu educandaiiij odium
conflat) in rapiuis Herodot. l.c. Libr. Y.

re cum alteraj nedum tollere fe queant inuicem; fJ) & vita human^
tanto magis numeranda in primis Dei fitbeneficiis , quanto minus vllam, ea
iine, hominpis felicitatem cogitare liceret: dubitari profe^lo non poteft,
quin ea tantummodo afFerat dieifatalis prae natali praeftanriam hoc com-
mafacrum, qua vitae iam dM.mxx\sacceptae acbene cGllocatae optabilia
praemia referendo, beatiffimaeque caelitumciuitatinos adfcribendo, con-
ditionemnoftram, vtiimmunitateapericulis, itamirificis commodorum
accellionibus ma£lam , euexiffe in melius dicendus eft. Si igirur nihil di-
cereturaliud, nifihominesad omniaomnino, quae adfe a fupremo Nu-
mine proficifcuntur, beneficia, gratae mentis cultu agnofcenda fan^liffi-
mis legibusadftringi: illudtamen, ni fallimur fatis in comperto effet, vt
igaudium, nafcente focietatis humanae conforte, fufceptum reprehendi
poflit 5 tantum abeffe , vt, recurrentibus quotannis natalibus vel rehouare
illud fubinde fignisqueprodere dignum exiftimari debeat kude ofiiciura,

Sed, quemadmodum qui fuam ex falute virorum de re communi
haud vulgariter meritorum perceptam laetitiam eorundem in nataUtiis te-
jftatam facereopportunegefi:iunt, hoc per fe iuftiflimo pietatis munere,
iuftiustamendefungij immo verOj quando iis id praefliant fenibus , (cer^
ibullis 5 fi qui alii,):iion tam/)y&^W,^^^

uis eorumque reditus pendent, grams agere putandi funt: fic nos qiii-
dem reflaurandam natalis tvi, vir maxime reverende, memo-
riamiamconcelebraturi, dum noflra cafliflima , quibusvitamxvAM cum
incolumitate expofcimuSjVOta plaufibus virtuti t v a e debitis adiungimus,
vix ad praetexendam infliituto noflro cauffam aliquid extra hoc vnicum
praemittendum efi^e arbitramur, non facere, religionem fuiffe. Siue au-
tem annorum(^^JPyliorum t i b i apprecandorum ampullas auguraris,fiue .
quam natiua quaedam pulchritudo, quam pigmentorum artificium quan
fententiarumdecuscommendet, orationemexfpe^las, fiuelaudum tva
R V M praeconium metuis : omnino falleris. Harum enim fingularis mo
defHa tva, cuivim facerenolumus, impatienseft^ illa tum circumfcri
tifiimi temporisratiojtum virium tenuitasnobis interdicunt^ iftas v>er(

A a efFun

(i) Contradicercc fuo lemmati ipfc fapiens dodlor Cohel. VIII, 4. itemquc P

CXXXIX, 14. & ipfum creadonis diuinae opus.
(e) Homer, OdylT. V, v. 24^, refs 7»g k /a*v <Pot,7h dvdi^of^SM ^eve cJvSgwy.

1&ffun3et*efi vellemus;poteramiis quldem^oc noitiine
fed^qmdqmdeftdomicacbinnorum, paratum haberer quiuisin votitam
inanis vindices. Praebeto tarnen haecformula anfam argumenti, de quo
more vaterum confabulationem hocipfodie TEcumhabeamus,eo,magis
^xoptandam, Sn quum datur, arripiendam, quianon folum copia mihi exfi-
ftitjdiutius TEcumagendi, quod libentillime facimus; verum quia tv
isriam fenex, fenex dico? immo vero is es, qui, pro decumati acumine
iudicii, errantes potesinviamreducere.

Enim vero ., qualis effet in foro , fi qua MiSia couffa ferretur fenten-

tia , praepopera videlicet , in confiderata 562,11 non plane iniufta, tamen

cb immaturitatem , &, quod coniundum temeritati eft , erroris perden-

daequeoperae periculum, {atisiniqua: talis fane, imprudens, puta, &

;^raepofterus £umrus QV&t in dts^uiren(iu ramnihs illis labor, quaeper

Iduasprimas faeculorum decurias admirandam aetatis grandifatem homi-

nibusconfciuerint, nifi huius ipfius wmw/ contra eos fatis r^w praefti-

tueretur, qui facile funt adeo Carneades, eam negare vt aufint. Pofita

igitur Scripturae Sacrae , cuius teftimonium vtramque paginam hac in re

facit, diuinaorigine, diuinisque, quaeinde refultant, virtutibus, cal-

'culusre&e fubdu£lus totum, credo , negbtium expediet; id eft, fimul

ac demonftratum iuerimus , Mofen Gen.V. p^r annos tantufn temporisfpa*

tiummnuere^ quanto nos quemque terminamus : tum demum extra opS'

rae difpendium ad cauffas tantae longaeuitotis progredi licebit. . ;

Quumidem fbl, quiab ortu ad occafiim delatus intra 24. horas to-

^ tumterrae globum iiluftrat , vniuerfa autem ftata itinera 365. diebus 5:. ho-

ris&49.minutis ab occafuad ortum, curfu obliquo, emetiendo, nobis Eu-

ropaeistemporum maioradifcriminadefinit, patres Afianos antediluuia-

nosoiim afpexerit; & ii olim indagandis rerum naturis ftudiofiffimi, fine

' dubio (f) epocham fuam \ haud paulio magis ex fole, principio lucis atque

{f) Annum (^uidem alH popuU aeftate vnum determinabant ^ alterum hiemey alti
quadrtpartitis ttmporibus 9 ficut Arcades , quorum anni trimfftres ,* quidam
lunae Semo vt Aegyptii^ itaque apud eos aliqui (^ [tngula millia annorumvi'
xtjfe produnt Plin. Hifl. Nat. Lib. VII, 04^ ; fed. plane diflimilis eft ratio
prudentiorum Hebraeorum,peniciori naturae cognitioiii vacantiuni & admaio-
ra quoque temporis iritenialla attendentium. De Aegyptiis Pliniuj' modo
€onic(5lat , ncxu irttcrprew , & difcrto tcftc Diodoro Sic. pag, 15. d« Aegypt,

folftitiis, Cg) qnam coeco lubitii deriuarin t : Ch) exiffimare fas eft, ei tem-
porisfpatio, quod nobisanniculum eft, Ci) fuumannuminclufifTe^po-
tius, quam alii, ab ipfa natura non ita determinato & commendato. Quam-
quam haecratiopofretindubium vocari, niiipraeter plurimas ceteras et-
iam ab hac fuff ulciretur , quod , quum fide dignifit rerum geflarum fcrU
ptoris ^ vtfibi per integram hifloriae telam conflet ztquQ congruat , Mofes
ipe<ftatiflimae dexteritatis au£lor non gradu fed praecipiti Mtw a calculi
fui tenore temere defciuifTe videretur, fi in defcribenda catarra£la,in totura
-terrarum orbem defaeuiente, aliam adhibuiffet menfuram, quam qua an-
tea (Gen.V.) vitas patrum complexus erat. lam , quum dierum ratio-
nes, quas in diluuii recenfione contulit Mofes, fatis fuperque teflentur, dies
30. ad menfem , & 12. menfes ad annum pertinuifTe : C^J prono inde fluit
aiueOj hac lege vitae annos Patriarcharum effe intelligendos. Non fecus
enimac ii, qui mappas chronologicas adprnant, cpnfunderent le£toris
animum fi non iugi aequalitate tantundem annorum in tantudem fbrulo-
rumreferrent, Mo/;esperplexam,obrcuram& inutilem fecifTet fcriptio-
nemfuam, fi noniisdem annos quosque fpatiis metiretur , dumne coa-

A 3 it&Vir

■ ■ ■ ,_ . 5 , ■•

(o)Igitur Aiiantii Vranum , reucaeluin pnmum,fibi regem, primum anni ratio»
ncm edocuifl> perhibent, Diod, p.132.

(/&)In philofophica lingua Hebraea , vbi rerum denominationes ejfemiales £\itA\
~Zc fententiofae rW^ ^nms ^h iterando non videtur appellatus, nifi ratiotie
habita certorum> quos lol numquam transgreditur, terminorum^ ie tropic!o«
rum cancri & capricorni, quibus^rr^^// ,folis fitconverfio,iteratur annus.3c
in fe fua per veftigia reuoli.itur. Ei cognatum HJSJ refpexity vertitfe^Xoi nena-
pe, percurrens XU.figna, & ad pundum vnde digredi coeperat reuertens*
4nnus (ku anus ab »V0(>ve^3ou diStas ^ proj^tk eirtuium fignificat, (eu orhm
mamumi tum qnia line hiatu continuus eft, turp qixi3i Jtebus finguiarihuscoTi'
ftituitur, vti in extremitate orbis fiue volutati fiue rcfidentis vna tahtutti
pundlA atta<Sius vnis fuccedunt , tum oh fugacitatems inde amullus. & anelltiu

Varro de L. L. 5. z» r/r .

- It) Si vel ad ktnae circuitumaeram fuam defcripfinent, intra 29, | dies abfbluen-
dum, adeo, vt quidammenfes 29. (cavi) quidam 30. (pleni) dies expleuc-
rint: quadraret tamen cum noftra hodierna; fiquidem menfis vnus poftea
Veadar, ie iteratus Adardidus, T8 Schebat pediflequus^ intercalari folebat.
{;t)Gen. Vll.ii. colh VIIL^,^, Ante exitum %ik Aeg, 9>mofiiari vfifum Ebraeij
qui & »»^^««J awdic, vu /«»<im w/wri

ieanf a quidem poiTet inforinari , quid voluifrer. Qiiantum vero huic ar-
gumentoroburaccedit, fi eum hac hiftorici integritate, &, quaecadit iti
fiiftoriam, congruentia rerum tam operofe narrataruni gvauitatem 6c au-
ftoris primarii, DEI fcopum comparamus ? in eo pofitum, vt habeant son
'lijodo veram origlnis huius vniuerfi &: memorabiliorum euentuum in eo
^ primisindererum iniriis fefeexcipientiumideam&quafi taUU^m mor-
•tales 5 fed vt etiam de harum rerum veritate conuincantur ; quod tantum
iabeft, vt, omiffa accurata temporis locique determinatione , obtineri poflit,
'Vthiftoria XfiXx^faheUaem^^x euadat. Sieutiigitur ©peram perderent cam-
porum terminos delineaturi, fi illam menfuram typo appingere obliuifGe-
irentur 5 ad quam reuocari aeftimatio a luftrantibus debet : ita liberari a vi-
tiio neutiquam pofTet pagina iacra, fi rerum geftarum feriem nobis exhibi-
ttira, nbrtnamiHam dire£tricem & clauem , quibus recludi terminus tS
^*-*1itl^ iJeber 5 tiott adiunxiftet. lam, quum eam nufpiam expreffe adie-
"ftath reperiamus , dolus autem 6c culpa tanxlonge ablint a diuiniore codi-
*ce, quantum veritas & perfpicuitas in eo regnat : confequitur ^,*' nexUj
tamquathindice locuplfetiffimo^annorum, quorum mentio fit, ambitumef^
fe^tHludicandum. Gehedhgiarum facrarum nemo non concedit accuratifli-
m2im^(7J QZxkxmaQ^Q , riiqdo maxiThQWturalt\ quilegenti ciiique fuccur'''
m, intelligendarum ; quidlgitur vero eft fimilius , quam vt chronologia ,
qijac.illiusquafi clauiculis eompa<Sa , immoilliintexta eft aeque naturali
yc^^QiV.e gaudeat , quem. prudentipr q,pisque interpres facile diuinare dc
ooiiieftura confequi poteft. Quid fuiffer, quod miraretuv lacolus vitae
'fuae irreui^atemcvLm longinquitate patrum coUatam, fi, poft debachatam
Tnagnamaquarum inundationem, annum vnum vnus menfis effeciffet. Qui
lp^r{)endit, quam tenaces , quam mordicus tenaces auitarum traditionum
femper fuerint ludaei, in alia orhnia abibit potius quamin eam fententiam,
iqsdei^de pattium fiiorum calculuiii , quafi diiierfum afiio, deferuiffe, ii-
|umqyc prip^rem^: ab iilp q^P iani!(^'^; yiuntur, §: qui ad noftratem pro*

xime

Quamquis enioi anni diniidii in cenfuiii Geri. V. non teferantur: calculusta-
men non fallir» qHta coniicere [icet; Jd quod annohuic integro deeft, per id,
quod illi abundat,conipen(ari , ita, vtabundantia temporis,yfiiw<?/?r^ excede»-'
tis pro /«/<g>-o ./««»<? habea^ur , & illud non aecjuantis «/^//tf innuraero fit. In
breuiacium Mpfaicunjnumecorum fradliones non cadebant, nomina feiciic
turbances, ^

(«i)Vtuntur anno lunari, qui cft dierum 35^ > &> fi inwrcalaris , 388«

xiil^e aceeclit j difoepare. Vt nibil dicam de annis 430. Gal. III, 17. coll
Exod.XII.40. A(ft. VII.6. quosPaulus cum epocha fui temporis cqnc^-
Jiare debuifTet li 430. menfes indicarentur 3 fauent argumentis nojflris an-
iiales omnium cultiorum (^»J gentiumantiquiifimarumj Aegyptiorumin
primis, qui iisdem cancellis annum circumfcripferuntj quibus Ebraei. Sm
fecus^enim lacobo cumPharaone colloquenti anni i^/.Gen.XXXVIL^. rer
ducendi fuiffent ad calculumAegyptiorum,fi intelligi voluiffet. Sentertf
tiiscontrariisin aciem produ£liSj noftranefirmioriftet talp, tum derpuHy
perfpe£l:um erit exploratumque. Fac enim, ante cataclyfmum vm menf^
confimjfe annums quid tunc opus fuiffet in lingua primigenia duabus. di-
uerfis vocibus rn;3^ 6c ^IH, 6c quid effet, curvtraque tam curate in
confignata diluuii hiftoria diftinguerentur ? num prius quam anno M. 138*
erupiflet diluuium, & fi diuiferis hos i^g.annos, quottandemibrtietur> '
iingulorum X. patriarcharumyita ? Si poftraeuam illam aquarum illuuien^
demum annus tam breuis fpatii haberi coepit ; nonne videmus obftare ab*
fiirdum inde fequuturum, fingularia XII. Menfium nomina in caffuni
nominari, Abrahamum non natum annos 86. fed 7. fufcepiffe I£r
maelem, &ab o£lenni Abrahamo genitum effe Ifaacum,. quod contr;%
Gen. XVII. 17. dum ortum filii ob fenium fperari vix poffe putabat^
tempium Salomonaeum tam fplendidum tam amplum nonintra VII. annjpi^^
fed menfes effe ad coronidem perduiStum^ quae fingula ne fpeciem quir-
dem veripraefeferunt. , .

Vocamur nunc a commonflrata tantae longaeuitatis veritate ad diif
quifitionem cauffarumjquaeillosprimaeuos ad tam admirabile aetatis fa-
liigium euexerunt, extra tpfos^ 6c in ipfis quaerendarum, atque, vt per par-
tes eamuSj partim ex totim vniuerfi conditione, partim ex porenti-
hm fenis cuiusque, partim ex ipfis fenihus ^ partim denique ex pofie^
fis £t\\ fingulari JcQpo at^ue pYouifione Dei deriuandarum^ quae ni$

con-

! («) Oenoptdci Chius, Geometriae & Aftronomiaeftudio celebris annum natura-
lem dks h/ibere tradidit 36^. & dierum duum ^ vigintt vndefexagefimam par'
/^/w Cenforin. de die nar, c. 19. lo. SthefFerus ad Aeiian. Lib. X. c.75 quem
cyclum a facerdotib is Aegyptiis didicir, Diod. Sic. Aeg. Lib. I fe(5l. IT, pag. 6i.

7t) [icihi^ft Tov tihiCi%ov nmKov^ ws ^w^iivfiey ^x^t ii^o^mv ««U» conf, Sca^
ii^«t: decmeud. cemp, Lib.II.

'%oniviftftitiS confidefentui* , rationem fiifficientem non conftihnrnt; Ne-
que vero nunc proferemus^ Qwwniuerfam regiofiem^ in quam Adaniu^,
ad ligonem damnatus, conceffit, quaincolendapofterieius etiam dejfii-^
&runt3 Paradifo, vti y idetur, vieinam , (oj id qR amenifjimam fertilif^
finlathque fuilTe; quantae enim Babyioniae laudes yfpj neque attingemusy
jflf^^jf^cuiusque patriarchae ipfa$ , tum quiain/^«/e7m/patulis&perflatiii-
biis, tum quia ady?/^^j, falubres illas manfiones, tum quiaad limpidos
%nfes efTe ibrebanty itafuifle comparataS) vt protra£ta vita fiiauiter fene-
fcere J)ptuerint3 fed illud modo contendemus, ante horrendum illum pef
aquas reruminteritum ihfignioricaeliclementia aerisque remperie & fa-
lubiriori aqua homihes illos, aeuo obfitos, fru£tos effe, hoc citra bonitatis
fapientiaeque diuinae vituperiumjnec fine egregia veritatisYpecie flatui.*
(^0 Atque quum confpe<5:am imbellem columbam non coniiciamus a
ftrenuaaquilaprogeneratameffe, vnumqu6dque raro a virtutenaturali,
ntinquama natura degenerare , perfiiafi : meditantes maximi fenii caufTas,^
nqn pofTumus non in eam cpgitationem iricidere , in porentihus ^\\[vim\xm
Carum refidere ;, vt qui nofl-minus , quam ipfe Adamus , modo e diuina fa-
bricamifrus 6cquafitepens,fanumcorpusad procreandanifobolem attu-
ler^uhtf neque t6t corruptelis vitiati, 6c debilitati, neque inter phireS'
cphiugesdiuifi, fed vigore integro, abftinentia cafla , Ttf^^^ impenfa, iam
iri ipfa conceptione dotabant bene co£la & matura fetus ftamina eo robo-
re 5 quod feris annis fufficeret. Ecquis in culpa breuioris vitae effe tales
parentes ambigat/cjui liaturae cognitione defiituti, partim crudetiusm
"^ pareii-

.(<?)LXX, interpretes de fup addunt : collocauic Deushominem, dTnewrt t2 Tra-

{p) Curr. Lib, V. c. i. Plin. Lib. XVIIL c. 17.

\q) Gen. VL 13. C. IX, 11. vel fi Thomae Burneti cometam exhalantem Theor.
Telhiris fac. Lib. I. aeque acSturmii fphaeMm criftallinam diluuio deftrudlam
reiicif. Scheueh^er Phyf. S. lobi. p.gi^. feqn. lo. lac. Schmidt biblifcher
phyficus. pag. 32. ■Confideranda quae de exundatione iVlr7nempore Promethei
. Aegyptii , & Ailantis Mauri, de diluuio Attico rempore Ogygis regis Theba*
rum;de Ti&f^//V(?magnamGraeciae partem, rege Deucaiione, abfumente',
veteres referunt, quanta infedlus aer contagia advocauerit. Indc traditio
apud Aegyptiosi primos homines belluinam vitam degifie, fapidifftnlani qnam-
uqc herbam , ac fponte natos aibbrum fi^udus comedifle Didd, Lib. I, k^/L
pag. 6..D, . ' •.^■'''

corpufciila fuorum clborum diuerfitate aerisque iniuria animaduerti noft
curanr, partim nimis «?<?^/r^reuticulamhabentj eosque ab unguiculis vs-
que adefFeminacam Sybaritanim (bcietatem tranfire iubent ? Sed palma*
riam omififi^emus caufTam, finon eorum quoque faceremus mencionem,
quae, ficut a viuentis cuiusque pendentarbitrio, ita huius lucis vfuram
vel diuturniorem velbreuiorem praefl:ant. Nam ^it^mmultum ingur-
gitaffent illi fefqui fenes, quam hodie heluones, quibus faepe quidem
poteftas zytho, vino , epulisque fe obruendi, numquam animus deefl:;
' fi tani mulfa feu varia, faltemexvariisjimmoperegrinis ingeniofe com-
-pofita confiimfifi!ent ; fi ^Qmomempefliue indulfifient CrJ haud fane per
'miraculum ad tam longam vitae metam perueniffent. lam ipfe euentus
laudem temperantiae , vel £i ea litteris nominatimnonprodita Q^^^^t^ iis
condicit. Nec enim ad voluptatem fed vtilitatem cun£ta retulerunt ; fim*
plex ^ viaxime nQturalis vi^lus, idem vidus, fiimpliciterque apparatuf^
modica potus cibique portio corporis vires refecit; nulla aromatum fibi
inuicem infefl:orum opipara farragovenenauirfercula, nulla facharorum
mifcela; la£le, radicibus oleribusque domefticis Cs) dele£lati funt^ quo-
rumvii tutibus magis magisque explorandis peritiifimi quique-fuere in«
tenti. Quumque velreipecuariaedediti,vel in re horteitifi &'^grma,oc-'
cupati,ruflicando vi£tum fibi quaeritarent : labortbfiis corporis motusf/J
illis magisprofuit, quamcommodiflima, quae audit, vitafeclentariainer-
tibuf j ^i qui funt, fucis, delicatulis hominibus , qui aiiquid modici fudoris fi-
bi numquam excitant. Nec temere coniiciSs ,:qtiumbene mane e le£lu-
lo furrexifie di^aitentur cani illi, quoties negotititti Miqiid^d M
tos fomno modevatevtifolitos effe , quippe qui ulti^ttAodum captus aeque
nocet accibi abundantia; quo pafto eos eomelius valetudini cpnfuluifre
fuae credas, quovtilior t&. auramatutina, inter iabores haufla,a medi-

; Bi cinae

(r) Sirac. XXXyil. 34.

( / ) Gen. 1. 29. e. III. 18. Cdil.Gen. XXVII.

{t) Ob motum & eundem vidum beftiae m^xmixiferae ad multam aetatem afcen-
dunt, quanqiJam eius gradui acuiusque ipecieinatura iam exparte praeftabili.
ti , verumque fiti quo^ttod animans maiori eft ftatura , eo illud maio»\
rem fortiri Mtatem, Cameli 100, Elephanti 300. ajahps fuperare folent. Ii
lacu Heilbruntcio fub Frid. II, captus eft magnm pifcts ^ 267. annoi ante piai
nis annulo implicatus. Maiores anferes fa^pc aanum ^o, attingunt*

/

cinae peritis defcribitur. Immd ver o , qiium nihil aeqne fene£!utem oc-
cidiiam acceleret ac impotentes feminariim amores, fcopuli, multorum
infames exitiis; <Sc patres ifti, (quippe npndum erant, quae ad illos fe--
ducerent turpium exemplorum lenocinia) ad naturae leges fefe confor-
mantes , prolem ante annum aetatis 65. non intenderent : (u) qui fa-
£lum fit, vt grandiorem aetatem, quam poftdiluuiani , amantes idemti-
dem vt quiperdidflime, portarent, palam eft. Denique fingularis er-
ga DEVM reuerentia, (^J qua a teneris inde imbuebantur, & con-
firmabantur vel ad aetatis longinquitatem eo usque conduxit, vt incri-
dibili quadam animi forritudine contra omnes malorum procellas arma-
ti, a concitatipribus liberi effentanimi motibus, vt, fi fcelus famam in-
ceflaret, vel alia omnia moliretur , nec tamen fe ira abfumerent , nec
inuidia macerarent, nec altercationibusfatigarent, nec diuitiis inhiandb
exanimarent / nec quam diu, fed quam bene uixerint cogitarent. Qua
via fi nos iiscum pari paffu ambularemuSj implacabile odium contra ea,
quae interitum nobis adferunt, alentes; aliquanrofaltem ampliorem vi-
taeterminum figerentParcae. 0J

Quamuis vero ifla grandaeuorum decas maiorum noflrorum ita fe
gefferit omnino, vt tamquam exemplunj frugalitatis, continenriae, to-
lerantiae, omniumque virtutum proponi poffit : paullo tamen iniquius
in omne propemodum genus humanum cenferet , & optimos quosque
damnaret, qui, ex fblis cuiuscumque moribus tam breuem redundare
vitam, adfirmauerit, quum vtique fapientiflimae Dei voluntatis ratio ha-
beri debeat, quantum illa fingulis ad viuendum tempus praefcriptum ve-
lit. Adamus quidemvt fieretannofbvenerabilisaeuo, (zj euenifTe vi-
detur, tum vt ad CHRISTUM, melioremAdamum, eumque aeternum
etiam aliqua fene^lutis fimilitudine accederet, tum vt ipfe dodus , quam
cxitiale fit, Numenfupremumnegleftim habuifTe, non tam culpamfuam

pofte-

(«)Gon£ Gen. V. Methufalah, qui annisinter omnesefniner,ieriIfImefilio5 fufce-

pit, annos 487. habens.
(;^)i.Tim,lV.8. Sir XXX.2(5.
(>) Lofngae vitae cxempla funt in Plin. H.N. L. VIL 48.49. & fi ea , quaie proxi-

iha terapora praebent, adnumerarentur , plenas dare ceras pofTemus,
(2)Si reputamus, Adarauni ftatim virili ftacura perfedum efle; idem eft, acfivl*

tr^ ,^30. aiinQs 40, vixilTet , 6c ante iuiirec aetace Mechufalam.

pofierfs excurarety qiiam ad caurius mercandum admoneiido, praeck-
ro exem.plo praelucendo, (5c femen mulieris, ramquam bqnae (pei fignum
commendando, eos advirrutem formaret, verumque DEI culrum ad
^ pofteros rransmitrerer. Guius enim verbafuerinrfpiranriora ? cuius effi-
jcaciora ? Praerer has fingulares rariones ideo ram lare cererorum paruifle
, vitae fpatium 3 vt psppagato celerius morralium genere, cirius haberec
hafcens hic rerrarum^brj^is incolaSj qui agniras virtutes diuinas rire ve-
jierarenrur, conflat ex ilfe^Gen. V. irerum irerumque repetira formula :
genuit filios filiosque,. Nonne per. inregrorum decurfus feeculorum do-
ixiino fuo, hornine 5 puta j caruiile^t^ Nonne opus fuir, ne nu-

inerus animanrium iuxra arque cereraruni.rerum nimis inualefceret, vt
pari fecundirarearque celerirateaugerenturii, ad quos potiffimum per-
tinent; idqueprorogando parentum vitae curriculo? lam quidem mul-
titudo hominumefficerevidetur, vt fladiacontrahantur; &jquum DEO
praefinitus fir dies nQuiflimus , huius mundi rhearri caraflrophcn fa£lu-
rus, fingulis vero repropriagaudendumfirj alii aliis locum facianr. Ex-
cogiranda fuerunt neceffaria ad colendum agrum, exflruendas aedes/»-
y?r««i^«/tf aliaque vitae praefidia ^ quorum inuenrio fuit facilior feniori-
tus ramquam fanioribus, dmrurno rerum vfu obfervarione ac medira-
tione fiibaftis; qiiem in finem quod iongior vira requifita fir, quisnon
vider? An vero circumcifioris virae breuiras eo rempore, quo monu-
menta reuelationis diuinae fcripta nondum exflabant, quo fan£li patres
viuacQtQXQxnmhiblia Qxmtytraditioniincorruptae CoflJ commoda fuif^
fet? Cerre neceffitas exegit, effenr, qui vohmtatrs diuinae, per diutut-
nius exercitium , certioreSj tpricoeruido^rina atque au£toritare prae-
cfi^enr, qui imperiros confiilrum venienteserudirent, conditarum rerum
6corrae miferiaehiflorianip^riderent, d:e quibus mirum quantumfomni-
ant gentiles philofophi, malorMm & audaciam refrenarent.

Nofira-

(<^^) Vera Dei no^itia vsque ad aetatcm lacobi bismilU annos T^Q^^fiflos tres homi-
nts conferuari potuit, Adamum Methufalem & Semum. Nam Meth. natus
687» Adamus mortuus 930. Potuit igitur Adamum audireMethufalam^dem^
tis 6. annis pueritiae) per 237. annos cet. Chrifl. Chemnic. quaeil. ad gea«
qu.Io^dcap. j.

^clenegare fbleavhaefitamus; nec id quidei

'humanaruni caligine , 6c certa {empiternae

pofita. Faciat cette vitae breuitas breuem

' intentioretn. Quo taitien magis pergendi

' manipulus 5 quibus contigit dfie aerate pro

T V AE , o NOSTER OPTIME ! metuimus J

mortiqUe intra£labili teniplum numquain €

cupatum fit a deaftrOrum cultortbus rmllii^^

tisque arbitrum, DEVM, qul'cWa-f^^

ixiis precibus hbcipfb die'Gcbupare;-^r fain

ck voto Fortunaiidum annum ad fiimma qui

Si non minus iueundi atqiie illufi:res fimt ii

iquam quibus nafcimur, qiiod fine itenfu na

feruamur : ferreifimus , (i non mirum in n

ce dele£taremurj&ariimicorporisque tvi^

cffe exfiiltaretnus. Spe vero laeti , vt plura

mus: curavfvaUarf \d^otms,faxiff

vivdleas^vpgdud

B5 1X35

ae culflieh prppitiiis an iratiisl>eiis iitti
d quidem temerein teterrima rerum
Diternae ac beatiffirnae liicis fpe pr6-
breuem vitam cariorem <& ad fenus
3erpendiiiius , quam exifis eorumi fic
tate proue^io]pit)iis , ep m^gis vitae
tuijnus ,; atq^ lieet inexorabili fato,
nquam ^ftru(£l^m 5 aut votum nuh-
3 '? nulii pamen dubitamus , vitae mpr-
Va-fiiffiiria tidri deftituitjc ardentiffi-
; -p^er hunc, queminis , clima£Verieu1n
immaquaeque xe fcanderevt iubeat,
!S flint ii dies, quibus conferuamui*,
[ehfii nafciniur , cum voluptate coh-
fum in moduni hac aufpicatiffima lu-
[ue TVi viresifenionondum infra£las
vt plura coram; nil nifi hoc adiiei-
yfaxit promdenti(^mum Numeu y
vtgdudedil ■-'.-■J^----' -■''): " ''-'^

U" ."'■■. 'fiJ i>\